Polskie ustawodawstwo gwarantuje równe "bez względu na przekonania, prawo czynnego uczestniczenia w życiu publicznym i wyrażania zróżnicowanych poglądów oraz realizacji indywidualnych zainteresowań"(preambuła ustawy Prawo o stowarzyszeniach). Jeśli naszej działalności nadamy formę prawną, w wielu sytuacjach możemy łatwiej wpływać na sytuację wokół nas i przyczyniać sie do pozytywnych zmian w naszym otoczeniu.

 

Podstawowym aktem prawnym regulującym tworzenie i funkcjonowanie stowarzyszeń jest ustawa z dn. 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach. Przed przystąpieniem do zakładania stowarzyszenia powinniśmy zapoznać się dokładnie z ta ustawą.

 

Stowarzyszenie jest odpowiednia formą prawną dla grupy osób, które maja wspólny cel lub problem i chcą podjąć wspólne działanie o charakterze sformalizowanym. Członkowie stowarzyszenia samodzielnie określają swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwalają akty wewnętrzne dotyczące jego działalności, opierając ja na pracy społecznej członków. Istota stowarzyszenia i najważniejszym jego elementem są więc ludzie-członkowie stowarzyszenia-razem realizujący wspólny cel.

Ustawa Prawo o stowarzyszeniach wyodrębnia dwa główne rodzaje stowarzyszeń-stowarzyszenia rejestrowe i stowarzyszenia zwykłe.

 

 

To najpopularniejszy typ stowarzyszeń, ze względu na obszerniejszy zbiór uprawnień niż ten, z którego korzystają stowarzyszenia zwykłe. Posiada osobowość prawną, a wraz z nią prawo bycia stroną wszelkiego rodzaju postępowań. W praktyce oznacza to, że stowarzyszenie takie może podpisywać umowy o wynajem lokalu, umowy o dzieło, umowę o pracę, gdy będzie chciało zatrudnić pracowników, a także posiadać własne konto bankowe. Stowarzyszenie rejestrowe może zakładać terenowe jednostki organizacyjne, łączyć się w związki stowarzyszeń, przyjmować w poczet swych członków osoby prawne oraz korzystać z ofiarności publicznej i przyjmować dotacje od organów władzy państwowej i innych instytucji.

 

Aby założyć stowarzyszenie rejestrowe musi zebrać się przynajmniej 15 osób (tzw. zebranie założycielskie). Do założenia stowarzyszenia niezbędne jest również uchwalenie statutu, w którym muszą znaleźć się informacje dotyczące nazwy stowarzyszenia, jego struktury organizacyjnej i sposobu wyboru władz. Statut musi również określać cele dla realizacji których powoływane jest stowarzyszenie oraz wskazywać sposoby ich realizacji. Do finalnego utworzenia stowarzyszenia wymagane jest jego zarejestrowanie w Krajowym Rejestrze Sadowym (KRS).

 

 

Ma charakter uproszczony, jako że nie posiada osobowości prawnej, a do jego założenia wystarczy działanie jedynie trzech osób, które muszą uchwalić regulamin (nie statut) oraz przedstawiciela reprezentującego dane stowarzyszenie. Ta organizacja w przeciwieństwie do stowarzyszenia rejestrowego, nie podlega obowiązkowi rejestracji w KRS. Jednakże fakt założenia tego typu zrzeszenia musi być zgłoszony na piśmie organowi nadzorującemu. W przepisie art. 42 ustawy Prawo o stowarzyszeniach określono, że stowarzyszenie zwykłe nie może powoływać terenowych jednostek organizacyjnych, łączyć się w związki stowarzyszeń, prowadzić działalności gospodarczej, przyjmować spadków, darowizn i zapisów oraz otrzymywać dotacji czy korzystać z ofiarności publicznej. Takie stowarzyszenie powinno utrzymywać się jedynie ze składek członkowskich. Przepisy regulujące zakładanie i funkcjonowanie stowarzyszeń nie są skomplikowane. Określają jedynie podstawowe zasady, którymi stowarzyszenie powinno się kierować, całą resztę pozostawiając członkom-założycielom stowarzyszenia, od których zależy ostateczny kształt statutu i władz stowarzyszenia, które pokierują jego działalnością.

 

 

Prawo o stowarzyszeniach definiuje stowarzyszenie jako dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenie o celach niezarobkowych. Jest zakładane przez co najmniej 15 osób-członków założycieli. Osoby te muszą być obywatelami polskimi, lub cudzoziemcami mającymi stałe stałe miejsce zamieszkania w Polsce, mieć ukończone 18 lat, mieć pełna zdolności do czynności prawnych i nie być pozbawionymi praw publicznych.

Bardzo ważna czynnością podczas tworzenia stowarzyszenia jest uchwalenie statutu. To na tym dokumencie opiera się działalność stowarzyszenia. Ustawa wskazuje konieczna minimalną treść statutu. Statut powinien określać:

 

 

 

W statucie można regulować także inne kwestie, takie jak np. Sprawa honorowego członkostwa, przeznaczenie majątku po likwidacji stowarzyszenia, czy kwestia dodatkowych organów stowarzyszenia.

 

 

Pierwszy krokiem do zarejestrowania stowarzyszenia jest zwołanie zebrania założycielskiego, podczas którego podejmowana jest uchwała o powołaniu do życia stowarzyszenia. Na takie zebranie, prócz projektu statutu należy przygotować dwa egzemplarze listy członków założycieli z następującymi danymi: imię i nazwisko; data i miejsce urodzenia; adres zameldowania; numer dowodu osobistego; PESEL, własnoręczny podpis. Z zebrania sporządza się protokół, do którego należy dołączyć listę obecności, uchwalony statut oraz podjęte podczas zebrania uchwały: uchwała o powołaniu stowarzyszenia, uchwała o przyjęciu statutu, uchwała o wyborze Komitetu Założycielskiego, ewentualnie uchwała o wyborze władz.

Za formalności związane z rejestracją odpowiada Komitet Założycielski, który wypełnia i podpisuje formularze oraz kompletuje wymagane dokumenty i załączniki.

 

Członkowie Komitetu Założycielskiego musza w ciągu 7 dni od zamknięcia zebrania założycielskiego, złożyć wniosek o rejestrację w Krajowym Rejestrze Sądowym.

 

 

KRS - W20 - Wniosek o rejestrację podmiotu w Krajowym Rejestrze Sądowym

KRS - WK - Organy podmiotu (podajemy tu informacje o członkach zarządu, członkach rady fundacji)

KRS - WF - Założyciele lub fundatorzy (informacje o osobach wchodzących w skład komitetu założycielskiego lub osobach zakładających organizację). Załącznik ten nie jest wymagany, jeżeli został powołany organ uprawniony do reprezentacji, czyli zarząd.

 

 

KRS-WA - Oddziały, terenowe jednostki organizacyjne

KRS-WH - Sposób powstania podmiotu (jeśli powstał jako połączenie innych podmiotów)

KRS-WM - Przedmiot działalności (jeżeli organizacja składa jednocześnie wniosek o rejestracje podmiotu w rejestrze przedsiębiorców)

 

Druk formularza wniosku i druki załączników znajdują sie w sądzie. Można je również pobrać ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości. Postępowanie w sprawach o wpis stowarzyszeń do KRS jest zwolnione z opłat sądowych, z wyjątkiem wpisu do rejestru przedsiębiorców. Sąd ma 3 miesiące na -od dnia łożenia wniosku-na zarejestrowanie stowarzyszenia, przy założeniu, że nie ma żadnych uchybień formalnych.